Καθοριστικός παράγοντας της διεθνούς ανταγωνιστικότητας της Βάδης Βυρτεμβέργης είναι το εξαιρετικά υψηλό ποσοστό δαπανών για την έρευνα και την ανάπτυξη νέων προϊόντων και καινοτόμων τεχνολογικών διαδικασιών, το οποίο ανέρχεται στο 5,1% του ΑΕΠ του κρατιδίου. Η Βάδη Βυρτεμβέργη κατατάσσεται σταθερά στην πρώτη θέση στις δαπάνες για έρευνα και ανάπτυξη τόσο εντός Γερμανίας, όσο και μεταξύ των 97 Περιφερειών της ΕΕ με έντονη ερευνητική δραστηριότητα.
Αναλυτικότερα, οι δαπάνες για Ε&Α στη Βάδη Βυρτεμβέργη ανήλθαν το 2017 σε 27,91 δις ευρώ έναντι 15,68 δις ευρώ το 2007 (αύξηση 77%) και αντιστοιχούν σε 28,1% επί των συνολικών δαπανών ύψους 99,55 δις ευρώ για Ε&Α στη Γερμανία. Αντίστοιχα οι εργαζόμενοι στον τομέα της έρευνας (ανθρώπινο δυναμικό σε ισοδύναμο πλήρους απασχόλησης) που απασχολούνται σε επιχειρήσεις με έντονη ερευνητική δραστηριότητα αυξήθηκαν στη Βάδη Βυρτεμβέργη από 116.234 το 2007 σε 171.063 το 2017 (στη Γερμανία από 506.450 σε 686.349 αντίστοιχα).
Όπως προκύπτει από ανωτέρω γράφημα, τη 2η θέση μετά τη Βάδη Βυρτεμβέργη καταλαμβάνει η Βαυαρία με 18,8%, ενώ ακολουθεί η Βόρεια Ρηνανία Βεστφαλία με 14,4% και η Κάτω Σαξονία με 9%.
Επίσης την πρώτη θέση σε δαπάνες Ε&Α ως ποσοστό του ΑΕΠ μεταξύ των 97 πρώτων σε δαπάνες Ε&Α περιφερειών της ΕΕ κατέλαβε η Βάδη Βυρτεμβέργη, με το ποσοστό να ανέρχεται σε 5,6%, ενώ ακολουθεί η Νότια Αυστρία με 4,3% και η Νότια Σουηδία με 3,7% αντίστοιχα. Το ανωτέρω ποσοστό συντίθεται από τις δαπάνες Ε&Α των ιδιωτικών επιχειρήσεων ύψους 4,7% επί του ΑΕΠ, των φορέων της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με 0,5% και τέλος του δημόσιου τομέα με 0,4%.
Επισημαίνουμε την εξίσου σημαντική διάκριση της Βάδης Βυρτεμβέργης στον δείκτη καινοτομίας ΕΕ (Innovationsindex Eurostat), στον οποίο κατατάσσεται με 82,4 βαθμούς για το 2018 στην πρώτη θέση (όπως και τα προηγούμενα έτη) μεταξύ των λοιπών περιφερειών και κ.μ ΕΕ, ενώ ακολουθούν η Βαυαρία (64,9), Ιλ ντε Φρανς (64,4), Βερολίνο (62,4), Σουηδία (61,4), Γερμανία με 55,1 βαθμούς, ενώ η Ελλάδα με 17,9 βαθμούς βρίσκεται στην 65η θέση.
Ανωτέρω εξέλιξη οφείλεται τόσο στη συνεπή και συνεχή στήριξη, διαχρονικά από όλες τις τοπικές κυβερνήσεις, της καινοτόμου επιχειρηματικότητας σε νέα προϊόντα και τεχνολογικές διαδικασίες, όσο, κυρίως, στον εξαιρετικά αναπτυγμένο και άκρως ανταγωνιστικό βιομηχανικό τομέα στον οποίο επικεντρώνονται κατά κύριο λόγο οι δραστηριότητες Ε&Α (ο οποίος συνεισφέρει με σχεδόν 34% στο ΑΕΠ του κρατιδίου) καθώς και στη στενή του σύνδεση με την τριτοβάθμια εκπαίδευση και διεθνώς αναγνωρισμένους ερευνητικούς φορείς.
Το θεσμικό πλέγμα της επιστημονικής και ερευνητικής δραστηριότητας περιλαμβάνει φορείς όπως:
· 7 ανεξάρτητα ερευνητικά κέντρα που λειτουργούν στο πλαίσιο πανεπιστημιακών ιδρυμάτων (Forschungszentrum Informatik – Karlsruhe, Naturwissenschaftliches und Medizinisches Institut – Tübingen, Forschungsinstitut für Wissensverarbeitung – Ulm, Institut für Lasertechnologien in der Medizin und Meßtechnik – Ulm, Institut für Mikroelektronik – Stuttgart, Zentrum Fertigungstechnik – Stuttgart, Zentrum für Sonnenenergie- und Wasserstoff-Forschung – Stuttgart)
· 8 κλαδικά και επαγγελματικά ερευνητικά κέντρα που αποβλέπουν κυρίως στον τεχνολογικό εκσυγχρονισμό των μικρομεσαίων επιχειρήσεων
· 14 ινστιτούτα Fraunhofer (από τα 58 που λειτουργούν στη Γερμανία), τα οποία χρηματοδοτούνται κατά 90% από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση και κατά 10% από την κυβέρνηση του κάθε κρατιδίου.
· 2 ερευνητικά κέντρα του δικτύου Helmholtz που ειδικεύονται στη θεμελιώδη έρευνα και τη μεταφορά τεχνολογίας (Deutsches Zentrum für Luft- und Raumfahrt – Stuttgart, Forschungszentrum in der Helmholtz-Gemeinschaft – Karlsruhe – περιβάλλον, ενέργεια, τεχνολογία μικροσυστημάτων)
· Ίδρυμα Steinbeis, το οποίο διαθέτει 300 κέντρα μεταφοράς τεχνογνωσίας και διάχυσης καινοτομιών για την υποστήριξη μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Στα κέντρα αυτά απασχολούνται 2.500 εργαζόμενοι και 3.500 συνεργαζόμενοι ερευνητές και επιστήμονες όλων των κλάδων, ενώ στο σχετικό σύνδεσμο συμμετέχουν 1075 επιχειρήσεις.
· 9 διεθνούς φήμης πανεπιστήμια με μακρά παράδοση θεωρητικής και εφαρμοσμένης έρευνας, η κρατική χρηματοδότηση των οποίων τελεί σε συνάρτηση με το ύψος των κεφαλαίων που αντλούν από ερευνητικές δραστηριότητες και συμβάσεις με ιδιωτικές επιχειρήσεις.
Ως προς την περιφερειακή κατανομή της ερευνητικής δραστηριότητας, αυτή επικεντρώνεται κυρίως στις τρεις περιοχές που εμφανίζουν τα ισχυρότερα συγκριτικά πλεονεκτήματα, ήτοι Στουτγάρδη, Μπέμπλινγκεν και Χαϊδελβέργη αλλά και σε τρεις άλλους οικονομικούς πόλους, την μητροπολιτική περιοχή της Ulm, της Καρλσρούης και του Freiburg.
H πρωτεύουσα του κρατιδίου Στουτγάρδη φιλοξενεί την έδρα 22 από τις μεγαλύτερες γερμανικές επιχειρήσεις και ένα από τα έξι περιφερειακά Χρηματιστήρια. Η Στουτγάρδη είναι η πιο ανεπτυγμένη βιομηχανικά μητρόπολη της Ευρώπης, αφού η συμβολή της βιομηχανίας στην εγχώρια προστιθέμενη αξία φτάνει στο ύψος ρεκόρ του 40%, ενώ παράλληλα αποτελεί ισχυρότατο πόλο καινοτομίας, εφόσον αφιερώνει σε έρευνα και ανάπτυξη 5,7% της εγχώριας προστιθέμενης αξίας. Στο επίκεντρο της τοπικής βιομηχανικής παραγωγής βρίσκονται η αυτοκινητοβιομηχανία και οι επιχειρήσεις παραγωγής κεφαλαιουχικών αγαθών και ιδιαίτερα μηχανολογικού εξοπλισμού.
Από την πλευρά του, το Böblingen και η γειτονική του πόλη Sindelfingen ειδικεύονται στην ανάπτυξη επιχειρήσεων πληροφορικής, λογισμικού και επικοινωνιών. Επιχειρήσεις όπως Hewlett Packard, Agilent Technologies, Philips Semiconductors, IBM, Smart GmbH (θυγατρική της Daimler Chrysler) έχουν εγκαταστήσει στην εν λόγω περιοχή ερευνητικά κέντρα διεθνούς εμβέλειας, τα οποία αναπτύσσουν συνέργειες με πλήθος τοπικών επιχειρήσεων.
Η κυβέρνηση της Βάδης Βυρτεμβέργης, σε συνεργασία με τις τοπικές και περιφερειακές αρχές και το τοπικό Επιμελητήριο ίδρυσαν από το 1995 ένα κέντρο λογισμικού, με την υποστήριξη επιχειρήσεων όπως Daimler Chrysler, HP και IBM, που ανέπτυξε την ψηφιακή πλατφόρμα συνεργασίας www.softwarezentrum.de, στην οποία συμμετέχουν 90 τοπικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Πρόσφατα, το κέντρο λογισμικού σε συνεργασία με τη μεγάλη εταιρεία λογισμικού GFT προωθεί μέσω της ανωτέρω πλατφόρμας, πρωτοβουλίες για συνεργασίες στον τομέα του ίντερνετ των πραγμάτων (ΙοΤ).
Η πόλη της Χαϊδελβέργης κατέχει ηγετική θέση στον τομέα των βιοτεχνολογιών, των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών και των τεχνολογιών επικοινωνίας και πληροφορικής. Βρίσκεται στο κέντρο του λεγόμενου τριγώνου βιοτεχνολογίας BioRegion Rhein Neckar Dreieck (Mannheim, Ludwigshafen, Heidelberg) και αποτελεί την έδρα cluster μοριακής βιολογίας και φημισμένων ιδρυμάτων όπως το κέντρο ερευνών ZMBH του πανεπιστημίου Ruprecht-Karls, του ινστιτούτου ιατρικών ερευνών Max-Planck και του γερμανικού κέντρου ερευνών για τον καρκίνο DKFΖ.
Τα διεθνούς φήμης ερευνητικά αυτά ιδρύματα, που ειδικεύονται σε τομείς βιογενετικής και βιοπληροφορικής, συνεργάζονται στενά με γίγαντες της χημικής και φαρμακευτικής βιομηχανίας, όπως Roche Diagnostics, Merck, Abbott, Baxter, Aventis, αλλά και με καινοτόμες επιχειρήσεις της περιοχής όπως Lion Bioscencies, Leica Microsystems GmbH. Το Life Science Park του πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης είναι το μεγαλύτερο στον τομέα του στη Γερμανία και φιλοξενεί 45 επιχειρήσεις που απασχολούν πάνω από 1000 ερευνητές.
Η μητροπολιτική περιοχή του Ulm χαρακτηρίζεται επίσης από τη συνέργεια της επιστημονικής έρευνας με την ανάπτυξη εφαρμοσμένων τεχνολογιών σε τομείς Βιοιατρικής (Institut für Lasertechnologien in der Medizin und Meßtechnik ILM, Institut für Diabetestechnologie), ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (Zentrum für Sonnenenergie und Wasserstoffforschung), μικροηλεκτρονικής και νέων υλικών. Η στρατηγική αυτή μετάβασης μιας παραδοσιακά βιομηχανικής περιοχής σε ένα οικονομικό πόλο έντασης γνώσης με διεθνή αναγνώριση, οδήγησε στο χαρακτηρισμό του Ulm ως <<πόλης των επιστημών>> (Wissenschaftsstadt).
Τέλος, δύο άλλοι οικονομικοί πόλοι, η Freiburg im Breisgau και η Καρλσρούη διακρίνονται ιδιαίτερα στον τριτογενή τομέα. Στην Καρλσρούη δημιουργήθηκε, από τη δεκαετία του 1980, στο παλιό εργοστάσιο ραπτομηχανών της Singer, η Technologiefabrik Karlsruhe, η πρώτη θερμοκοιτίδα startups επιχειρήσεων στη Γερμανία. Σήμερα περισσότερες από 240 νεοφυείς επιχειρήσεις λειτουργούν στο πλαίσιο αυτής, σε συνεργασία με ερευνητικά ιδρύματα και τρία μεγάλα Ινστιτούτα του δικτύου Fraunhofer (χημείας, πληροφορικής και καινοτόμων συστημάτων).
Στο Freiburg έχει αναπτυχθεί ο σημαντικότερος πόλος στη Γερμανία στον τομέα της ηλιακής ενέργειας, με επιχειρήσεις όπως η Solarfabrik AG, Solarstrom AG και αποτελεί την έδρα της International Solar Energy Society (ISES). Στον άξονα Freiburg – Karlsruhe δημιουργήθηκε μια διασυνοριακή ζώνη οικονομικής συνεργασίας, η αποκαλούμενη κοιλάδα βιολογικών επιστημών του Άνω Ρήνου, που αποτελεί πόλο βιοτεχνολογίας πανευρωπαϊκής εμβέλειας.
Υπολογίζεται ότι το ¼ των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας που κατατίθενται στη Γερμανία προέρχεται από επιχειρήσεις και ερευνητικά κέντρα της Βάδης Βυρτεμβέργης. Δεν είναι συνεπώς τυχαίο, ότι η Βάδη Βυρτεμβέργη χαρακτηρίζεται στη Γερμανία ως <<χώρα των εφευρετών και στοχαστών>> (das Land der Tüftler und Denker). Αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής είναι η υψηλή διεθνής ανταγωνιστικότητα του βιομηχανικού κλάδου μέσω της διαρκούς καινοτομίας, της υψηλής τεχνολογίας και τεχνογνωσίας και της διεθνούς εξειδίκευσης.