Ο κατασκευαστικός τομέας στη Γερμανία,
Βαυαρία και Βάδη Βυρτεμβέργη
Συνεισφορά κλάδου στη γερμανική οικονομία
O κατασκευαστικός τομέας είναι μεταξύ αυτών που διαχρονικά στηρίζουν την ανάπτυξη της γερμανικής οικονομίας. Το 2019 ο ανωτέρω κλάδος συνεισέφερε σχεδόν το 5,6% (ονομαστικές τιμές) στη συνολική ακαθάριστη προστιθέμενη αξία της γερμανικής οικονομίας (έναντι 5,1% το 2018 και 4,7% το 2017). Επιπλέον, ο πολλαπλασιαστής των επενδυτικών δαπανών του κατασκευαστικού κλάδου στο επίπεδο του συνολικού προϊόντος της γερμανικής οικονομίας εκτιμάται σε υψηλά επίπεδα, ήτοι 2,44.
Οι επενδύσεις σε οικοδομικές/κατασκευαστικές δραστηριότητες (κατασκευαστικός κλάδος, μεταποιητικός κλάδος και υπηρεσίες) ανήλθαν το 2019 σε 373,3 δις ευρώ (συγκριτικά στοιχεία: 1.711 δις ευρώ ΕΕ-28, 303 δις ευρώ Γαλλία, 244 δις ευρώ Η.Β.), ενώ αναλογούν στο 10,9% του ΑΕΠ Γερμανίας. Από τα 373 δις ευρώ τα 228 δις ευρώ αφορούν στην ανέγερση κατοικιών, τα 100 δις ευρώ στην κατασκευή εμπορικών και βιομηχανικών εγκαταστάσεων και τα 45 δις ευρώ στην εκτέλεση δημοσίων έργων. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του ερευνητικού οργανισμού IFO (Leibniz Institute for Economic Research at the University of Munich) αναμένεται αύξηση των επενδύσεων κατά 2,9% το 2020 και 1,4% το 2021.
Δομή κλάδου κατασκευών
Ο κλάδος των κατασκευών – (α) κατασκευαστικός κλάδο, ήτοι: οικοδομικές εργασίες και έργα υποδομής, εξειδικευμένες κατασκευαστικές δραστηριότητες, (β) κλάδος συναφών εγκαταστάσεων και (γ) αγορά/διαχείριση ακίνητης περιουσίας – απασχολεί περίπου το 5,6% του εργατικού δυναμικού Γερμανίας, ήτοι περίπου 2,55 εκατ. απασχολούμενους. Στον κατασκευαστικό κλάδο δραστηριοποιούνται 76.811 επιχειρήσεις (+2,6% έναντι 2018), οι οποίες απασχολούν 870.200 μισθωτούς εργαζόμενους (+4,0% έναντι 2018). Το 88% των κατασκευαστικών επιχειρήσεων είναι πολύ μικρές επιχειρήσεις.
ΕπιχειρήσειςΕργαζόμενοιΚύκλος ΕργασιώνΕπιχειρήσεις με 1 – 9 εργαζόμενους, 20 – 49, 50 – 99, άνω των 100
Στη Βαυαρία δραστηριοποιούνται περίπου 13.414 επιχειρήσεις, εκ των οποίων το 88% αποτελείται από επιχειρήσεις από 1-19 εργαζόμενους, που απασχολούν συνολικά περίπου 165.000 μισθωτούς.
Στη Βάδη Βυρτεμβέργη δραστηριοποιούνται περίπου 7.481 επιχειρήσεις οι οποίες απασχολούν συνολικά περίπου 107.000 μισθωτούς .
Στον ακόλουθο πίνακα παρατίθενται οι δέκα μεγαλύτερες γερμανικές κατασκευαστικές εταιρείες ως προς τον όγκο εργασιών το 2019. Ο κλάδος είναι ιδιαίτερα εξωστρεφής με ανάληψη σημαντικού κατασκευαστικού έργου στο εξωτερικό.
Κύκλος εργασιών
Οι επιχειρήσεις του κατασκευαστικού κλάδου πραγματοποίησαν το 2019 κύκλο εργασιών ύψους 135 δις ευρώ (+6,7% έναντι 2018, 81,9 δις ευρώ το 2010, 74,3 δις ευρώ το 2005 και 116,8 δις ευρώ το 1995). Ο τομέας κατασκευής κατοικιών έρχεται πρώτος ως προς τον κύκλο εργασιών (36,3%), ενώ ακολουθεί ο εμπορικός/βιομηχανικός (γραφεία, εργοστάσια, ξενοδοχεία, κ.λπ.) με 21,6%, οι χωματουργικές και υδραυλικές εργασίες με 14,9%, η οδοποιία με 12,2%, λοιπές κατασκευαστικές εργασίες με 9,5% και τέλος τα δημόσια έργα με 5,5%.
Σχεδόν το 1/2 του συνολικού κύκλου εργασιών προήλθε το 2019 από πολύ μικρές και μικρές κατασκευαστικές επιχειρήσεις.
Οι βαυαρικές επιχειρήσεις πραγματοποίησαν το 2019 το 19,6% του συνολικού κύκλου εργασιών του κατασκευαστικού τομέα, στη δεύτερη θέση κατατάσσονται οι επιχειρήσεις από τη Βόρεια Ρηνανία Βεστφαλία με 16,5% και στην τρίτη θέση το κρατίδιο της Βάδης Βυρτεμβέργης με 14,1%.
Το 2019 εκδόθηκαν στη Γερμανία περίπου 360.000 οικοδομικές άδειες (3,9% αύξηση σε σχέση με 2018), τόσο για ανακαινίσεις όσο και νέες κατασκευές. Η πλειονότητα των οικοδομικών αδειών, ήτοι 300.000 αφορούν κατοικίες.
Ο εκτιμώμενος προϋπολογισμός για την ανέγερση νέων, μη οικιστικών κτιρίων ανήλθε το 2019 (σύμφωνα με τις εγκεκριμένες οικοδομικές άδειες) σε περίπου 39 δις ευρώ, εκ των οποίων τα 2/3 αφορούν έργα του ιδιωτικού τομέα, το 22% κατασκευή γραφείων και διοικητικών κτιρίων, το 18% κτίρια για εμπορική χρήση και αποθήκες, και το 15% στην ανέγερση βιομηχανικών εγκαταστάσεων.
Προοπτικές κλάδου / ευκαιρίες
Η κατασκευαστική δραστηριότητα στη Γερμανία ξεκίνησε το έτος 2020 με θετικές προοπτικές. Εκτιμάται ωστόσο, λόγω των σημαντικότατων επιπτώσεων που έχει επισύρει η πανδημία Covid-19 στο σύνολο της γερμανικής οικονομίας, ότι θα υπάρξει μείωση του κύκλου εργασιών στον κατασκευαστικό κλάδο κατά 3% έναντι 2018 (αντίστοιχα η αναμενόμενη πτώση του γερμανικού ΑΕΠ εκτιμάται στο 5-6%). Ωστόσο, ο κατασκευαστικός κλάδος δεν αναμένεται να πληγεί στο ίδιο μέτρο συγκριτικά με άλλους κλάδους της γερμανικής οικονομίας, τόσο λόγω της χρονικής υστέρησης με την οποία παρουσιάζονται οι επιπτώσεις των μακροοικονομικών μεταβολών στον κλάδο, όσο και του γεγονότος ότι αυτός θα αποτελέσει, μετά την παρούσα κρίση, μία από τις «ατμομηχανές» της οικονομικής ανάκαμψης.
Βασικοί λόγοι για την εκτιμώμενη περαιτέρω θετική ανάπτυξη του κλάδου είναι οι μεγάλες κατασκευαστικές ανάγκες σε δημόσια έργα, η έλλειψη κατοικιών στα μεγάλα αστικά κέντρα, η αναγκαία οικιστική αναμόρφωση μεγάλων κατοικημένων περιοχών εξαιτίας των δημογραφικών εξελίξεων και η ανάγκη για ενεργειακή αναβάθμιση των κατοικιών με σκοπό την εξοικονόμηση ενέργειας στο πλαίσιο μεταστροφής της γερμανικής ενεργειακής πολιτικής.
Επιπρόσθετα, τα χαμηλά επιτόκια, η σταθερή αγορά εργασίας, το υψηλό διαθέσιμο εισόδημα των γερμανικών νοικοκυριών, τα συνεχώς αυξανόμενα ενοίκια και οι περιορισμένες εναλλακτικές μορφές αποδοτικότερης κεφαλαιακής τοποθέτησης καθιστούν την αγορά κατοικίας ελκυστικό επενδυτικό προορισμό.
Μεταξύ των βασικότερων τάσεων που χαρακτηρίζουν τον κλάδο συγκαταλέγονται η ψηφιοποίηση των κατασκευαστικών διαδικασιών, εφαρμογές αυτοματισμών στις κατοικίες (όπως εξοικονόμηση ενέργειας, εξασφάλιση άνεσης, ασφάλειας και επικοινωνίας, χειρισμός ηλεκτρικών εγκαταστάσεων από απόσταση) και η χρήση νέων καινοτόμων οικοδομικών υλικών υψηλής τεχνολογίας.
Στον κατασκευαστικό κλάδο παρουσιάζονται σημαντικές ευκαιρίες που για τις ελληνικές επιχειρήσεις είναι πολλές. Η γερμανική αγορά όμως είναι ιδιαίτερα ρυθμισμένη και απαιτείται καλή προετοιμασία, υπομονή και επιμονή για επιτυχημένη είσοδο σε αυτήν. Ιδιαίτερα ο τομέας που σχετίζεται με την ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων είναι μεταξύ αυτών που προσφέρουν σημαντικές ευκαιρίες για τις ενδιαφερόμενες ελληνικές κατασκευαστικές εταιρείες.